28 Mayıs 2014 Çarşamba

Soru ve Cevaplarıyla 1959 Öncesi Şampiyonluklar


Aşağıda, 1959 öncesi şampiyonluklar konusunda en çok sorulan sorular ve cevapları yer almaktadır.

1959 öncesi şampiyonluklar denince ne anlamalıyız ?

Türkiye'de  futbol oynanmaya başladığından beri 4 ulusal futbol şampiyonası yapılmıştır.

1) Türkiye Futbol Birinciliği 1924-1951 arasında düzenlenmiştir.
2) Milli Küme 1937-1950 arasında düzenlenmiştir.
3) Federasyon kupası 1956-58 arasında düzenlenmiştir.
4) Türkiye Ligi 1959'de başlamış ve günümüzde  devam etmektedir.

1959'dan önceki 3 turnuvadan 2 tanesinin, yani Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği şampiyonlukları "Şampiyonluk Sayıları" hesaplanırken işin içine katılmamaktadır.

1959 öncesi şampiyonluklar deyince Milli Küme, Türkiye Futbol Birinciliği ve Federasyon Kupası şampiyonluklarını anlamalıyız.

Peki Avrupa'nın diğer ülkelerinde durum nedir ? Türkiye gibi şampiyonluklarını belli bir yıldan sonra sayan var mı ?

Avrupa'nın büyük liglerinde şampiyonluklarını -bizde olduğu gibi- belli bir yıldan sonra sayan yok !

İtalya'nın ilk şampiyonu 1898'de Genoa
İngiltere'nin ilk şampiyonu 1889'da Preston
Almanya'nın ilk şampiyonu 1903'de Leipzig
İspanya'nın ilk şampiyonu 1929'de Barcelona
Fransa'nın ilk şampiyonu 1894'de Standard Athletic Club

Elbette bu ülkelerde de liglerin statüsü, takım sayısı yıllar içinde büyük değişiklikler göstermiştir. Ancak tüm şampiyonluklar sayılmaktadır !

İtalya'nın ilk şampiyonu Genoa 1898
Genoa bu şampiyonluğu 4 takımın katıldığı ligde 2 maç oynayarak kazanmıştır !

Türkiye'ye dönelim, Türkiye Futbol Birinciliği nedir ? Kimler katılmış, hangi yıllarda oynanmıştır ?

Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı 1924'de Paris Olimpiyatlarından hemen sonra Ankara'da bir Spor Kongresi topluyor ve bir çok branşta Türkiye Şampiyonaları düzenlenmesi kararı alınıyor.

1924 Eylül ayından itibaren ülke şampiyonunu belirlemek için  şehir şampiyonlarının katıldığı Türkiye Futbol Birinciliği'ni düzenleniyor.
Türkiye'nin ilk Ulusal Şampiyonu Harbiye Futbol Takımı
(fotoğraf memleketfutbolu.com 'dan)

1924-1951 arası düzenlenen şampiyona 24 Eylül 1951'de resmen profesyonelliğe geçilince sadece amatör takımlar arasında devam ediyor.

Deplasman maliyetleri yüksek olduğu bazı yıllar Türkiye Şampiyonasına katılmayan takımlar oluyor.

Askerliğin 2 yıla kadar sürdüğü dönemlerde Harbiye, Muhafızgücü ve Harbokulu takımları askerliğini yapan futbolcular sayesinde çok güçlü ve önemli başarılar elde ediyorlar. O yıllarda Demirspor'lar da maddi imkanları,ulaşım olanakları ile " müessese " takımları diye adlandırıyorlar. Onların da şampiyonlukları var.

Şampiyona statüsü yıllar içinde değişiklikler gösteriyor ancak özetle şehir liglerinin şampiyonları önce kendi bölgelerindeki şampiyonlar ile oynuyorlar. Bölge şampiyonları da aralarında oynuyorlar ve kalan iki takım final maçı oynayarak Türkiye Şampiyonu'nu belirliyorlar.

16 defa düzenlenen şampiyonayı kazananlar şöyle:

3 kez : Fenerbahçe (1933,1935,1944)
2 kez : Harbokulu (1942,1945), Beşiktaş (1934,1951), Gençlerbirliği (1941,1946)
1 kez : Harbiye(1924), Muhafızgücü(1927), İstanbulspor(1932), Eskişehir Demirspor(1940), Ankara Demirspor(1947), Ankaragücü(1949), Göztepe(1950)

1943-1944 Türkiye Futbol Birinciliği Şampiyonu Fenerbahçe
(fotoğraf Hakan Aksoy)
1941 Türkiye Futbol Birinciliği Şampiyonu Eskişehir Demirspor

Milli Küme hangi yıllarda nasıl oynanmıştır ?

Milli küme İstanbul-İzmir-Ankara liglerinin ilk sıralarını alan takımlar arasında deplasmanlı lig usulü oynanmış. Eskişehir temsilcisi de 1 kez katılmış.

Milli Küme, 1959'da başlayan deplasmanlı ligin ilk hali olarak kabul ediliyor.

11 Milli Küme'nin şampiyonları ve aldığı puanlar :

(Rüştü Dağlaroğlu -Fenerbahçe Tarihi Kitabından)

1937-50 arasında 14 yılda 11 defa düzenlenen Ligi kazananlar şöyle:

6 kez : Fenerbahçe (1937-1940-1943-1945-1946-50)
3 kez : Beşiktaş (1941-1944-1947)
1 kez : Galatasaray (1938), Güneş (1939)

Milli Küme'nin ilk şampiyonu olan Fenerbahçe'nin oyuncuları 

Toplam 11 sezonda 25 takımın katılığı Milli Küme'ye en çok katılan takımlar:

11 kez : Beşiktaş
10 kez : Fenerbahçe
9 kez :  Galatasaray
6 kez : Vefa, Altınordu, Gençlerbirliği

Cumhuriyet Gazetesi 12 Temmuz 1937
(fotoğraf mackolik.com'dan) 

Federasyon Kupası nedir ? Şu andaki Türkiye Kupası ile bir bağı var mı ?

Fransız L'equipe gazetesi 1955-56 yılında 18 Avrupa kulübüne bir mektup gönderip bir turnuva düzenlemeye karar veriyor.Ancak dergi işin zorluğunu anlayınca sonrasında UEFA'nın bu kupayı düzenlemesini istiyor. Türkiye davet gönderilen ülkelerden biri değil ancak katılmak istiyor ama kuralar çekilmiş "seneye gelin" diyorlar.

1956-57 yılında Türkiye'de Ulusal bir lig oynanmadığı için  Türkiye 56 yılı İstanbul Şampiyonu Galatasaray'ı kupaya gönderiyor. Tabii diğer takımlar ve özellikle İstanbul dışı takımlar itiraz ediyorlar.

Dolayısıyla 1957-58 ve 1958-59 yıllarında "Avrupa Şampiyon Kulüpler kupasında ülkeyi kim temsil etsin ?" diye İstanbul-Ankara-İzmir takımları arasında bir turnuva yapılıyor ,adına Federasyon Kupası deniyor ve iki defa yapılan bu turnuvanın  her ikisini de Beşiktaş kazanıyor.

Türkiye Kupasının eski adı Federasyon Kupası ile bu kupanın adının aynı olması sadece bir tesadüf,hiç bir bağı yok.

Federasyon kupasını kazanan Beşiktaş 1957-58 takımı 

Bazı Yıllar Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği aynı sezonda oynanmış ve iki şampiyon var, Neden böyle bir durum oluşmuş ?

Aslında hem Türkiye Futbol Birinciliği hem de Milli Küme her yıl yapılması gereken organizasyonlar.

Araya giren Olimpiyatlar, Akdeniz Kupası,savaş gibi nedenler ile bazı yıllar bu liglerin bir tanesi bazen her ikisi oynanamamış.

Tesadüfen hiç bir zaman aynı yılda Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği'ni kazanan takım aynı olmamış.

Güney Amerika'daki "açılış-kapanış" ligleri gibi düşünülebilir.

Türkiye futbol birinciliği her şehre/bölgeye açık. Milli Küme ise 1 yıl dışında İstanbul-Ankara-İzmir takımları arasında yapılmış.

O dönemdeki ulaşım imkanlarının kısıtlı olması ve  kulüplerin maddi sıkıntıları düşünülünce  deplasmanlara gitmek büyük zorluk oluşturuyor. Hatta uzun yıllar İstanbul takımları Ankara'ya veya İzmir'e gidince bir gece yatıp 2 günde 2 maç yapıyorlar. Ha keza İzmir ve Ankara takımları da İstanbul'a gidince de aynısını yapıyorlar.

Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği TFF tarafından mı düzenlendi ?

Elbette. Bu şampiyonalar dönemin federasyonunun belirlediği kurallar, atadığı hakemler ile ulusal şampiyona olarak düzenlenmiş. Kupaları da federasyon tarafından verilmiştir.

Hatta kulüplerin maddi zorlukları nedeniyle deplasmana giden takımların harcırahları da federasyon tarafından ödenmiştir.

Beşiktaş'ın Federasyon Kupası Şampiyonlukları neden sayılıyor ?

Beşiktaş 2 adet Federasyon Kupasını saydırmak için ilginç bir yol izledi. UEFA'dan, Türkiye birincisi olarak Avrupa'da ülkeyi temsil ettiğini gösteren bir belgeyi alarak  TFF'ye başvurdu.

TFF önce bu iki şampiyonluk yıldız hesabına dahil olsun  ama bu şampiyonluklar toplamına  dahil olmasın diye çok garip bir karar verdi . Sonra Tahkim kurulu şampiyonlukların da sayılmasına karar verdi.

TFF'nin bu kararı Beşiktaş 2.yıldızı alabilmesi ve naklen yayın gelirlerinin dengeye gelmesi için yapılan bir uygulamaydı. Böylelikle Beşiktaş da  2 yıldızı olan Fenerbahçe ve Galatasaray ile eşit duruma gelmişti.

Aslında buradan yola çıkarsak, Federasyon Kupası şampiyonluk olarak sayıldığı için, Türkiye Futbol Birinciliği ve Milli Küme'nin sayılmaması düşünülemez !

Galatasaray neden 1959 öncesi şampiyonluklar sayılsın istemiyor ?

1959 sonrası liglerde Fenerbahçe'nin 19, Galatasaray'ın 20 şampiyonluğu var.

1959 öncesi ulusal ligleri sayıma katınca Fenerbahçe'nin 28 Galatasaray'ın 21 şampiyonluğu olacak ve Galatasaray ve lise kökenli  yazarları bu nedenle 1959 öncesini işin içine katmak istemiyorlar.


Galatasaray'ın Milli Küme ve Türkiye Futbol Birinciliği'nde sadece 1 şampiyonluğu var. Peki kaç kez katılmış veya final oynamış ?

Galatasaray 9 defa katıldığı Milli Küme'de 1 kere şampiyon olmuş ama tam 5 kere 2.olmuş .

5 ikinciliğin 4 tanesinde Fenerbahçe şampiyon olurken 1 tanesinde de Beşiktaş şampiyonluğu kazanmış

Türkiye Futbol Birinciliği'nde 2 defa finale yükselmiş ama kazanamamış.

Yani Galatasaray'ın bu şampiyonalara ilgi göstermemesi, katılmaması söz konusu değil. Katılmış ama sportif olarak başarılı olamamış.

1939 Milli Küme Şampiyonu Galatasaray
(Fotoğraf www.galatasaray.org 'dan )

Milli Küme'ye sadece Ankara-İstanbul-İzmir takımları katıldığı için Türkiye genelini temsil edemez görüşü doğru mu ? 

Doğru değil. İstanbul-Ankara ve İzmir ligleri uzak ara dönemin en güçlü ligleri  .

Ayrıca 1959'da başlayan Türkiye liginde tam 8 sezon lig 3 büyük şehrin takımıyla oynanmış.

Tek istisna 1960-61'de ligde 1 sezon oynayan Adana Demirspor. Onun da tüm iç saha maçlarını Adana Stadı yetersiz olduğu için Ankara'da oynadığını hatırlatalım.

Peki ezeli rekabette 1959 öncesi maçlar sayılıyor mu ?

Evet.

Fenerbahçe-Galatasaray arasındaki ilk maç 17 Ocak 1909'da, 
Beşiktaş-Fenerbahçe arasındaki ilk maç 28 Ocak 1924'da, 
Galatasaray-Beşiktaş arasındaki ilk maç 22 Ağustos 1924'da oynamış olup ezeli rekabet rakamları o günden bugüne gelen tüm maçları kapsar.

Milli Maçlarda 1959 öncesi maçlar sayılıyor mu ?

Evet.

26 Ekim 1923'deki Türkiye-Romanya arasındaki maçtan günümüze tüm maçlar sayılıyor.

İlk Milli Maçımız 1923

Türkiye Futbol Federasyonunun kuruluş tarihi nedir ? 

Türkiye Futbol Federasyonu resmen 31 Temmuz 1922'de Futbol Encümeni olarak kurulmuştur. 23 Nisan 1923'de Futbol Heyet-i Müttehidesi adını alır.

1959 öncesi TFF başkanları sayılıyor mu ?

Evet.

Detaylı olarak şurada görülebilir:

Türkiye FIFA'ya ne zaman başvurdu ,1959 sonrasında mı ?

Hayır, 21 Mayıs 1923'de FIFA'nın 26.üyesi olarak üyeliğe kabul edilmiştir.

Futbol tarihimize saygı adına 1924'den günümüze tüm ulusal şampiyonlukları bir liste halinde görmek mümkün mü ? (*)

Fenerbahçe 28 (19 Lig, 6 Milli Küme, 3 Türkiye Futbol Birinciliği)

Galatasaray 21 (20 Lig,1 Milli Küme)

Beşiktaş      19 (12 Lig, 3 Milli Küme, 2 Türkiye Futbol Birinciliği, 2 Federasyon Kupası)

Trabzonspor 6 (6 Lig)

Gençlerbirliği 2 ( 2 Türkiye Futbol Birinciliği)
Harbokulu 2 ( 2 Türkiye Futbol Birinciliği)
Bursaspor  1 (1 Lig)
Ankaragücü 1 (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
Göztepe 1 (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
İstanbul Güneş (1 Milli Küme)
Ankara Demirspor (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
Eskişehir Demirspor (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
Muhafızgücü (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
İstanbulspor (1 Türkiye Futbol Birinciliği)
Harbiye (1 Türkiye Futbol Birinciliği)


1927 Türkiye Şampiyonu Muhafızgücü futbol takımı ve Kupası
(fotoğraf memleketfutbolu.com 'dan)
Referanslar:

Türk Futbol Tarihi-Haluk San/Rüştü Dağlaroğlu
Fenerbahçe Tarihi-Rüştü Dağlaroğlu
Türk Futbolu -Vala Somalı
Beşiktaş Tarihi-YKY Yayınları

www.tff.org
www.turkfutbolu.net
www.mackolik.com
www.memleketfutbolu.com
www.eskisehirdemirspor.com

(*) 2015-2016 sezon sonunda güncellenmiştir.

Hiç yorum yok: